Sertleşme Sorunu, cinsel birleşme için yeterli düzeyde penis sertliğini sağlayamama ya da oluşan penis sertliğini devam ettirememe durumuna denir. Sertleşme sorunu, oldukça sık görülen ve yaşla birlikte artan bir sağlık problemidir. Toplumda sıklığı gün geçtikçe artan sertleşme sorunu, kişiyi ve eşini olumsuz yönde etkileyen, dünyada yaklaşık 150 -200 milyona yakın erkeği etkileyen, 2025 yılında etkilenen kişi sayısının 320 milyona ulaşacağı düşünülen bir hastalıktır.
Yapılan çalışmalarda 40-70 yaş arası kişilerin % 52’sinde sertleşme sorunu tespit edildiği bildirilmiştir. Ülkemizde Türk Androloji Derneği’nin 2000’li yılların başlarında yaptığı çalışmada sertleşme sorunu % 69 olarak tespit edilmiştir. Sertleşme sorunu sıklığının ve şiddetinin yaşlanma ile birlikte arttığı tespit edilmiştir.
Sertleşme sorunu, genellikle 50-60’lı yaşlarda gözlenen bir sağlık sorunu olarak düşünülse de genç yaşlarda da (20-30’lu yaşlarda) oldukça sık karşımıza çıkmaktadır. Geçmiş yıllarda sertleşme sorunu sebebinin genellikle psikolojik sebeplere bağlı olduğuna inanılırdı fakat günümüzde sağlık alanındaki gelişmeler ve yeni tanı yöntemleri ile hastaların çok büyük bir çoğunluğunda altta yatan bir hastalığa bağlı olarak sertleşme sorunu ortaya çıktığı anlaşılmıştır.
Sertleşme sorunu, modern yaşamın tüm dünyada yaygınlaşması, insanlardaki hareket oranının azalması, yüksek kalorili gıda tüketimi, obezite, sigara ve alkol gibi kötü alışkanlıklara ilaveten stres düzeyinin çok artmış olması sebebiyle çok sayıda insanı etkileyen bir sağlık problemi haline gelmiştir.
Sertleşme sorunu, kişinin gündelik yaşamını, iş yaşamını, işteki başarısını, ev içi ilişkilerini etkilemektedir. Sertleşme sorunu olan kişilerde beraberinde depresyon, iş yaşamında başarısızlık, kötü bir evlilik hayatı gibi bir çok sorunu da beraberinde görmekteyiz. Sertleşme sorunu bu sebeple sağlık dışında ciddi sosyal problemlere de yol açmaktadır.
Sertleşme sorunu olan hastalar kendi kendilerine çözüm bulmaya çalışmak yerine en kısa zamanda bir üroloji uzmanına başvurmalıdırlar. Sertleşme sorunu başladığında veya ortaya çıktığında erken alınacak önlemlerle problemin ilerlemesi önlenebilir.
Şeker hastalığı veya metabolik sendrom gibi sebeplerle sertleşme sorunu geliştiğinde yeterli önlemler alınmazsa hastalarda uygulanacak ilaç tedavilerinin etkisi erkenden bitecektir ve hastaya son tedavi seçeneği olan penis protezi tedavisinin daha erken uygulanması gerekecektir. Sertleşme sorunu tedavisinde öncelikli tedavi yöntemi risk faktörlerinin ortadan kaldırılmasıdır, erken başvuru yapıldığında alınacak önlem ve koruyucu tedbirlerle başka rahatsızlıkların oluşmasının da önüne geçilmiş olacaktır.
Sertleşme sorunu altta yatan diğer hastalıklara bağlı olarak ortaya çıktığı için sağlıklı yaşam önerilerinin tam olarak uygulanması sertleşme sorunu oluşması ve kötüye gitmesinin engellenmesi için faydalı olacaktır.
Sertleşme sorunu sebepleri, organik (bir hastalık sebebiyle oluşan) ve psikolojik kökenli olarak iki ana başlıkta değerlendirilir. Organik sebepler, fiziksel sebepler olarak da adlandırılır. Fiziksel sebepler, damarsal, hormonal ve sinirsel problemler sebebiyle ortaya çıkar. Sertleşme sorunu oluşturan damarsal sebeplerden, şeker hastalığı, koroner kalp hastalığı ve hipertansiyon örnek olarak gösterilebilir.
Hormonal sebeplerden, testosteron düşüklüğü, prolaktin yüksekliği de sayılabilir. Sinirsel sebepler olarak, multiple skleroz ve prostat kanseri cerrahisi de sertleşme sorunu gelişmesine yol açarlar.
Sertleşme sorunu için yaşa bağlı olmayan risk faktörleri koroner kalp hastalıkları, hipertansiyon, şeker hastalığı, obezite, metabolik sendrom ve idrar yolu hastalıklarıdır. Yaş artıkça erkeklerde idrar yolları rahatsızlıkları (prostat büyümesi, prostat kanseri) sıklığında artış olmaktadır, çalışmalar idrar yolları problemleri ile sertleşme sorunu birlikteliğinden bahsedilmektedir. İlerleyen yaşla beraber hastalıkların sıklığı artmakta ve bunlara bağlı olarak ortaya çıkan sertleşme sorunu sıklığı da o oranda artmaktadır.
Bazı hastalar sertleşme sorunu ile üroloji doktoruna başvurmakta ve yapılan tahliller sonucunda şeker hastası olduğunu öğrenmektedir. Sertleşme sorunu şeker hastalığında bazen ilk belirti olarak karşımıza çıkabilmektedir. Burada sertleşme sorunu şeker hastalığının kontrol altında tutulmasına bağlı olarak vücuttaki tüm damarlarda olduğu gibi penis damarlarında da sorun oluşturarak sertleşme sorunu olarak kendini göstermektedir.
Sertleşme sorunu, aynı şekilde obezite ve metabolik sendrom varlığında da erken yaşlarda ortaya çıkabilmektedir. Kilonun azaltılması, egzersiz yapılması ve metabolik sendromun ortadan kaldırılmasıyla sertleşme sorunu tedavi edilebilmektedir.
Sertleşme sorunu, fiziksel sebepleri;
–Damarsal sebepler : Atardamar sorunları, Toplardamar sorunları(venöz kaçak), Şeker hastalığı, Kalp damar hastalıkları, Hipertansiyon
–Hormonal sebepler : Testosteron eksikliği, Prolaktin yüksekliği, Hipogonadizm, Hipotroidi, Hipertroidi
–Sinirsel sebepler : Parkinson hastalığı, İnmeler, Demans, Ensefaliit, Multiple skleroz, Spinal kanal hastalıkları(Disk hernisi, tümörler)
Hastalıkların oluşturduğu anormallikler sertleşme sorunu olarak kendini gösterir. Günümüzde obezite sıklığının çok artması Tip II Diyabet (Şeker Hastalığı) görülme oranını artırmış buna bağlı olarak da sertleşme sorunu sıklığı artmıştır.
Modern yaşamın beraberinde getirdiği araç kullanımı, hareketsiz ve egzersiz yapılmayan bir yaşam, yiyeceklerdeki katkı maddesi ve şeker oranlarının çok yüksek olması kalp damar hastalıklarının sıklığının artmasına yol açmıştır, bunlara bağlı olarak sertleşme sorununda da artış görülmüştür.
Sertleşme sorunu, sebeplerinin değerlendirmesinde tıptaki gelişmelerin bu kadar fazla olmadığı dönemlere bakıldığında genellikle psikolojik sebeplerden kaynaklandığı düşünülürdü. Bir hastalığın vücutta oluşturduğu damarsal veya sinirsel sebeplerle sertleşme sorunu olabileceği yapılan araştırmalar sonucu ortaya çıktı. Günümüzde sertleşme sorunu fiziksel sebeplere bağlı olarak ortaya çıksa da tüm hastalarda hafiften ağır düzeye kadar psikolojik sebeplerde eşlik etmektedir.
Sertleşme sorunu sebeplerinin değerlendirilmesinde psikolojik sebepler her zaman olan ve durumsal olan olarak iki ana grupta incelenir. Her zaman olan psikolojik sertleşme sorunu cinsel istek yokluğu, yaşlanmaya bağlı cinsel arzu azalması, cinsellikle ilgili uzun süren sorunlar olarak sayılabilirken durumsal olanlar partnere bağlı sebepler, performans sorunları, yetersizlik duygusu, depresyon, büyük yaşam stresi sayılabilir.
Sertleşme sorunu için genel risk faktörleri, genel sağlık durumu, şeker hastalığı, kalp damar hastalıkları, üreme organlarının hastalıkları (prostat, testis, böbrek ve idrar yolları hastalıkları) ve psikiyatrik – psikolojik hastalıklardır.
Sertleşme sorunu için iyi bilinen risk faktörleri sigara, ilaçlar ve hormonal sebeplerdir. Obezite, hastalıklar sebebiyle kullanılan ilaçlar, hareketsiz yaşam (egzersiz – spor yapılmaması), aşırı alkol kullanılması da risk faktörleri arasında sayılabilir.
Sertleşme sorunu tedavisinde kullanılan ilaçlara bağlı olarak eğer doktor önermeden kullanılma durumu olursa kalp krizine ve hatta ölüme kadar giden sonuçlar oluşabilir. Hastanın kullandığı diğer ilaçlarla etkileşime girmesine bağlı olarak sorunlar ortaya çıkabilir. Bu tür ilaçlar mutlaka üroloji doktoru tarafından hasta muayene edilip önerildikten sonra kullanılmalıdır.
Sertleşme sorunu tedavisinde kullanılan penise enjeksiyon tedavisinde hastaya öncesinde eğitim verilmediyse yanlış uygulamaya bağlı olarak peniste morarma, peniste eğrilik gibi sorunlar oluşabilir. Sertleşme sorunu tedavisinde son seçenek olarak uygulanan penis protezi ameliyatında enfeksiyon gelişme riski %1-3 arasında değişmektedir, bazı vakalarda % 7-8’lere çıkan enfeksiyon durumu ile karşılaşılabilir. Enfeksiyon durumlarında protezin değiştirilmesine kadar giden farklı prosedürler uygulanır.
Sertleşme sorunu, birçok sebebe bağlı olarak ortaya çıkabilir. Sertleşme sorunu alınacak bazı tedbirlerle önlenebilir veya ilerlemesi durdurulabilir. Sertleşme sorunu, hangi hastalığa bağlı olarak ortaya çıkıyorsa o hastalığın örneğin şeker hastalığının tam tedavisinin yapılması, hastanın diyetine tam uyması, günlük egzersizini yapması ve kilo kontrolünü sağlayacak önlemler alarak sertleşme sorununu önleyebilirler. Hastada hormonal probleme bağlı ortaya çıkan sertleşme sorununda da tedavi ile hormonal problem düzeltildiğinde sertleşme sorunu da çözülmüş olacaktır.
Sertleşme sorunu ile başvuran hastada yıllardır kontrolsüz şeker hastalığı olduğunu ve aşırı kilolu olduğunu düşünelim. Bariatrik cerrahi adı verilen zayıflama ve şeker hastalığının ortadan kaldırılması amaçlanır, ameliyatı olan hastalarda ameliyat sonrası sertleşme sorunlarının düzeleceği düşüncesivardır.
Fakat hasta örneğin 7-8 yıl kontrolsüz şeker hastalığının etkisinde kaldıysa ameliyat sonrası sertleşme sorununun tamamen ortadan kalkması söz konusu değildir. Kontrolsüz şeker hastalığına bağlı olarak penis damarlarında geri dönüşsüz hasarlar oluştuğu için bu hastalarda sertleşmeye yardımcı olan ilaçlar, iğneler veya penis protez ameliyatı ile sertleşme sorununun düzeltilmesi gerekir.
Sertleşme sorunu, şikayeti ile başvuran hastadan ayrıntılı olarak hastalığın başlangıcı ve ilerlemesi konusunda bilgi alınır, kullandığı ilaçlar, geçirmiş olduğu her türlü ameliyat ve müdahaleler, sigara, alkol alışkanlığı, kilosu, boyu, günlük veya haftalık egzersiz miktarı ve ne tür egzersizler yaptığı sorgulanır. Kişinin beslenme alışkanlığı, uyku düzeni, stres durumu, eşi ile aile içi sorunlarının olup olmadığı ayrıntılarıyla sorgulanır.
Genital bölge ve yaşı 50’nin üzerinde ise prostat muayenesi yapılır. Gerek duyulan kan tahlilleri istenir. Muayene ve hastanın hikayesine göre gerekirse penil doppler ultrason tetkiki istenir. Yapılan tetkiklerin ve alınan hikayenin değerlendirilmesi sonucu sertleşme sorununun sebebi netleştirilir ve tedavi alternatiflerine göre tedavi seçeneği belirlenir.