Varikosel, testislerdeki kan boşalmasını sağlayan venlerin (toplardamar) genişlemesiyle testise hasar veren bir damar hastalığıdır. Testisten çıkan toplar damarların aşırı ve anormal olarak genişlemiş olması, testiste ısı etkisi ve beslenme bozukluğu sonucu sperm üreten hücreleri toksik bazı maddelerle karşı karşıya bırakır ve sperm üretimini kötü yönde etkiler.
Böyle bir durum cerrahi müdahale ile düzeltilir. İnfertilite sebebiyle başvuran hastaların %30-40’ında tespit edilir. Erkek infertilitesinin en sık rastlanan patolojisidi olan varikosel erkeklerde ki kısırlığın bilimsel adıdır. Sol tarafta daha sık gözlenirken, her iki tarafta olma oranı oldukça yüksektir.
Varikosel genellikle hiçbir belirti vermez. Aşağıdaki belirtilerle karşımıza gelebilir:
-Testislerde ağrı
-Testislerde küçülme
-Testislerde dolgunluk hissi
-İnfertilite(Kısırlık)
-Gözle görülebilen veya ele gelen genişlemiş damarlar
Varikosel tanısı fizik muayene ve skrotal doppler ultrasonografi ile konmaktadır.
Varikosel, ilerleyici testis hasarı ile seyrederek testis gelişiminde gerilemeye ve sperm üretimini bozarak kısırlığa neden olabilir. Varikosel, genellikle bulgu vermez, kısırlık nedeniyle başvuran ve tetkik edilen erkeklerde tespit edilir. Erişkin yaşlarda varikosel sperm değerlerinde değişikliklere yol açar.
Varikoselin tedavisi ameliyattır. Varikosel tedavisinin en önemli amacı fertiliteyi korumak ve sağlamaktır. Ameliyat genel anestezi veya spinal anestezi altında yapılabilir. Ameliyat sırasında mikroskop kullanılması önerilmektedir. Ameliyat kasık bölgesinde yapılan küçük bir kesi ile yapılır. Testisi drene eden damarlar bağlanır.
Operasyon tek taraflı olduğunda 45 dakika iki taraflı olduğunda 90 dakika sürmektedir. Hastaların ameliyat sonrası 1-2 hafta cinsel ilişkiden uzak durması ve 4 hafta spor aktivitelerini uygulamaması önerilir.
Varikosel tedavisi ile hastaların %50-80’ninde sperm kalitesinde düzelme , %35’inde spontan gebelik elde edilir. Varikoseli olan fakat tedavi edilmeyen hastalarda ilerleyen yıllarda varikosele bağlı ilerleyici hasar devam eder, varikosel derecesi artar, testis hacminde küçülme, serum hormon değerlerinde bozulma (testosteron düzeyinde azalma) ve sperm değerlerinde kötüleşme görülebilir.
Varikosel tedavisi sonrası gebelik oranları tedavi edilmeyen erkeklere göre daha fazladır. Dünya sağlık örğütünün desteği ile yapılan bir çalışmada gebelik oranları varikosel ameliyatı olanlarda olmayanlardan 6 kat fazla olduğu saptanmıştır.
Testisi çevreleyen damarların genişlemesi ve kanın doğru şekilde boşaltılamaması, varikose olarak bilinen bir sağlık sorunudur. Bu durumun tamamen ortadan kaldırılması mümkün olmasa da, risk faktörlerini azaltmak için bazı önleyici önlemler alınabilir. Varikoselden korunmaya yardımcı olabilecek bazı önlemler şunlardır:
Damar sağlığını korumak için sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek çok önemlidir. Düzenli egzersiz, kan dolaşımını geliştirir ve damarların sağlıklı kalmasına yardımcı olur. Bununla birlikte, ağır kaldırma veya karın içi basıncı artıran aşırı fiziksel aktivite varikosel riskini artırabilir.
Sağlıklı bir diyet ve ideal kiloya sahip olmak, varikosel riskini azaltabilir. Obezite, karın içi basıncı artırarak damarları daha fazla yükleyebilir. Kabızlığı önlemek ve yeterli miktarda su içmek, karın içi basıncın artmasını önler.
Uzun süre ayakta durmak veya oturmak zararlı olabilir. Özellikle mesleği gereği uzun süre aynı pozisyonda kalan insanlar, kan dolaşımını artırmak için bacaklarını hareket ettirmeleri veya kısa yürüyüşler yapmaları gerekir.
Damar sağlığını korumak için sigara ve alkol tüketimini sınırlamak veya tamamen bırakmak çok önemlidir. Sigara kullanımı, damarların elastikiyetini azaltır ve bu da dolaşım sorunlarına yol açabilir.
Dar pantolonlar veya sıkı iç çamaşırları giymeyin. Bu tür kıyafetler testis dolaşımını engelleyerek varikosel gelişimini teşvik edebilir.
Genellikle genetik bir yatkınlık varikose ile bağlantılıdır ve bu nedenle tamamen önlenemez. Bununla birlikte, yukarıda belirtilen önlemler damarların sağlığını koruyarak riskin azaltılmasına yardımcı olabilir. Testislerde şişlik, ağrı veya ağırlık hissi gibi belirtiler görüldüğünde üroloji uzmanına başvurmak çok önemlidir. Daha sonraki sorunları önlemek için erken teşhis önemlidir.
Varikosel ameliyatı sonrası en az 1 yıl süreyle veya gebelik sağlanıncaya kadar 3 ayda bir semen analizi (spermiogram) tekrarlanmalıdır.
Çocuğu olmayan ailelerin değerlendirilmesinde ilk olarak erkekten başlanmalıdır. Korunma yöntemi uygulanmadığı halde 1 yıldır çocuğu olmayan erkek hastaların hemen ÜROLOJİ UZMANINA başvurması ve muayene olması önerilir….